Шўрланиш – бу тупроқдаги шўр миқдорининг меъёрдан ошиб кетиши ҳодисаси. Оддий қилиб айтганда, тупроқдаги туз миқдори ошиб, ўсимликлар ўсишига тўсқинлик қиладиган ҳолат. Бу муаммо айниқса қурғоқчил ва ярим қурғоқчил ҳудудларда кенг тарқалган.
🟢 Шўрланишнинг сабаблари:
- Суғориш суви сифатсизлиги – сувда кўп миқдорда туз бўлса, у тупроқни шўрлантиради.
- Суғоришнинг нотўғри усуллари – масалан, доимий суюқликни юзага чиқариб суғориш, тупроқни тузлашига олиб келади.
- Тупроқнинг табиий тузли бўлиши – баъзи ҳудудларда тупроқ табиий равишда шўр бўлади.
- Ер ости сувининг юқори сатҳда бўлиши – шўрли ер ости суви ер юзига яқин бўлса, тупроқ туз билан бойийди.
⚠️ Шўрланишнинг оқибатлари:
- Ўсимликларнинг ўсиши секинлашади ёки тўхтайди.
- Ҳосил етишмовчилиги, қишлоқ хўжалиги зарар кўриши мумкин.
- Тупроқ унумдорлиги пасаяди.
- Экотизимдаги мувозанат бузилади.
🌾 Ечимлар:
- Тупроқни дренаж қилиш ва шўр сувлардан тозалаш.
- Тўғри суғориш технологияларини қўллаш (масалан, томчилатиб суғориш).
- Тупроқни табиий минерал ва органик моддалар билан бойитиш.
- Шўрланиш – бу ер ва сув ресурсларига бефарқ бўлишнинг натижаси. Уни назорат қилмасак, қишлоқ хўжалиги ва экотизимга катта зарар етади.
