Шўрланган ерлар — бу тупроқда туз миқдори меъёрдан ошган ҳудудлар бўлиб, бундай ҳолат ўсимликлар ўсишига ва ҳосилдорликка салбий таъсир кўрсатади. Аммо шўрланган ерларни тўғри агротехник ва мелиорацион чоралар ёрдамида қайта тиклаш мумкин.
1. Мелиорация ишлари
Шўрни камайтиришнинг энг самарали йўли — тупроқни ювиш (шўр ювиш). Бу жараёнда ерга кўп миқдорда сув берилади ва тузлар тупроқнинг паст қатламларига ювиб туширилади.
Асосий шарт — дренаж тизими мавжуд бўлиши, яъни сув ва тузлар чиқиб кета оладиган йўл бўлиши лозим.
2. Дренаж тизимини яратиш
Ер ости сувларини чуқурлаштириш ва ортиқча намликни чиқариб ташлаш учун очиқ ва ёпиқ дренажлар қўлланилади. Бу усул тупроқда туз йиғилиб қолишининг олдини олади.
3. Органик ва минерал ўғитлар қўллаш
Тупроқ унумдорлигини тиклаш учун гумусга бой органик моддалар (гўнг, компост) қўшилади.
Минерал ўғитлардан айниқса фосфор ва калийли ўғитлар шўр тупроқда яхши самара беради.
4. Шўрбардош экинлар экиш
Қайта тиклашнинг амалий усулларидан бири — шўрбардош ўсимликлар етиштириш. Масалан:
- Люцерна
- Соргум
- Беда
- Арпа
Бу ўсимликлар шўрликни пасайтиради ва тупроқ таркибини яхшилайди.
5. Агроиқтисодий чоралар
- Тупроқни чуқур ҳайдаш
- Сувни меъёр билан бериш
Ерни навбат билан экиш (севооборот) ушбу чоралар тупроқнинг шўрланишини камайтиради.
