Yoz issig‘i tobora kuchaymoqda. Dalalardagi uzumlar pishib, bozorlarga yo‘l olishga shay turibdi. Ammo ayni pishiqchilik pallasi kirgan bir paytda, ayrim uzum navlarida — xususan, Toyfida mevalarning to‘satdan qurib qolayotgani ko‘pchilikni tashvishga solmoqda. Bu oddiy ob-havo injiqligimi yoki chuqurroq sabablari ham bormi?
Qishloq xo‘jaligi mutaxassislari va tajribali bog‘bonlar bu borada bir qator muhim jihatlarga e’tibor qaratadi.
Suv tanqisligi — birinchi sabab
Toyfi uzumi juda nozik va issiqqa chidamsiz navlardan biri sanaladi. Harorat ko‘tarilgan pallada unga ko‘proq namlik zarur bo‘ladi. Ammo aynan shu vaqtda sug‘orish sustlashsa — natijada g‘ujumlar quriy boshlaydi.
G‘ujumning ortiqcha bo‘lishi — resurslar bo‘linib ketadi
Shoxda juda ko‘p g‘ujum saqlansa, oziqa va suv barcha mevaga teng yetib bormaydi. Shunda kuchsiz va orqada qolgan mevalar quriydi.
Tuproqning sifatsizligi — yashirin muammo
Tuproq zich va havo o‘tkazmas bo‘lsa, ildizlar kislorod yetishmovchiligidan aziyat chekadi. Bu esa butun o‘simlik faoliyatiga salbiy ta’sir qiladi.
Ichki fiziologik muammolar
Ba’zan tashqi belgi yo‘qdek tuyuladi, ammo bunch-stem necrosis (shingilning ichki zararlanishi) kabi buzilishlar mevani asta-sekin quritib yuboradi.
Kaliy va fosfor yetishmovchiligi
Mevalar o‘zida suvni ushlab tura olishi uchun aynan shu elementlar muhim. Ular yetishmasa, meva suvsiz qoladi.
Zamburug‘li kasalliklar — sokin halokat
Antraknoz, qora changi kabi kasalliklar dastlab ko‘zga tashlanmaydi. Ammo vaqt o‘tishi bilan butun g‘ujumni quritib yuboradi.
Chora ko‘rish kech emas
Mutaxassislar ushbu muammoning oldini olish mumkinligini ta’kidlashmoqda. Buning uchun quyidagi oddiy, ammo samarali tavsiyalarni yodda tutish kerak:
🔸 Sug‘orishni muntazam bajaring — Har 7–10 kunda chuqur sug‘oring;
🔸 G‘ujumni nazorat qiling — Har bir shoxda 1–2 donadan ortiq g‘ujum qoldirmang;
🔸 O‘g‘itlashga e’tibor bering — Ayniqsa yozda kaliy va fosforga boy o‘g‘itlar zarur;
🔸 Tuproqni yumshatib turing — Havoning ildizga erkin kirishi muhim;
🔸 Kasalliklarga qarshi profilaktika o‘tkazing — Zamburug‘ va viruslarga qarshi vositalarni o‘z vaqtida qo‘llang.
Toyfi navining o‘ziga xos injiqligi bor — uni to‘g‘ri parvarish qilmasa, mevasidan ayrilish hech gap emas. Ammo bu vaziyatda ayb faqat iqlimda emas, balki inson omilida ham. To‘g‘ri agrotexnik usullar, oddiy kuzatuv va mas’uliyatli yondashuv orqali bu muammoning oldini olish mumkin.
