Sho‘rlanish – bu tuproqdagi sho‘r miqdorining me’yordan oshib ketishi hodisasi. Oddiy qilib aytganda, tuproqdagi tuz miqdori oshib, o‘simliklar o‘sishiga to‘sqinlik qiladigan holat. Bu muammo ayniqsa qurg‘oqchil va yarim qurg‘oqchil hududlarda keng tarqalgan.
🟢 Sho‘rlanishning sabablari:
- Sug‘orish suvi sifatsizligi – suvda ko‘p miqdorda tuz bo‘lsa, u tuproqni sho‘rlantiradi.
- Sug‘orishning noto‘g‘ri usullari – masalan, doimiy suyuqlikni yuzaga chiqarib sug‘orish, tuproqni tuzlashiga olib keladi.
- Tuproqning tabiiy tuzli bo‘lishi – ba’zi hududlarda tuproq tabiiy ravishda sho‘r bo‘ladi.
- Yer osti suvining yuqori sathda bo‘lishi – sho‘rli yer osti suvi yer yuziga yaqin bo‘lsa, tuproq tuz bilan boyiydi.
⚠️ Sho‘rlanishning oqibatlari:
- O‘simliklarning o‘sishi sekinlashadi yoki to‘xtaydi.
- Hosil yetishmovchiligi, qishloq xo‘jaligi zarar ko‘rishi mumkin.
- Tuproq unumdorligi pasayadi.
- Ekotizimdagi muvozanat buziladi.
🌾 Yechimlar:
- Tuproqni drenaж qilish va sho‘r suvlardan tozalash.
- To‘g‘ri sug‘orish texnologiyalarini qo‘llash (masalan, tomchilatib sug‘orish).
- Tuproqni tabiiy mineral va organik moddalar bilan boyitish.
- Sho‘rlanish – bu yer va suv resurslariga befarq bo‘lishning natijasi. Uni nazorat qilmasak, qishloq xo‘jaligi va ekotizimga katta zarar yetadi.
