Sho‘rlangan yerlar — bu tuproqda tuz miqdori me’yordan oshgan hududlar bo‘lib, bunday holat o‘simliklar o‘sishiga va hosildorlikka salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Ammo sho‘rlangan yerlarni to‘g‘ri agrotexnik va melioratsion choralar yordamida qayta tiklash mumkin.
1. Melioratsiya ishlari
Sho‘rni kamaytirishning eng samarali yo‘li — tuproqni yuvish (sho‘r yuvish). Bu jarayonda yerga ko‘p miqdorda suv beriladi va tuzlar tuproqning past qatlamlariga yuvilib tushiriladi.
Asosiy shart — drenaj tizimi mavjud bo‘lishi, ya’ni suv va tuzlar chiqib keta oladigan yo‘l bo‘lishi lozim.
2. Drenaj tizimini yaratish
Yer osti suvlarini chuqurlashtirish va ortiqcha namlikni chiqarib tashlash uchun ochiq va yopiq drenajlar qo‘llaniladi. Bu usul tuproqda tuz yig‘ilib qolishining oldini oladi.
3. Organik va mineral o‘g‘itlar qo‘llash
Tuproq unumdorligini tiklash uchun gumusga boy organik moddalar (go‘ng, kompost) qo‘shiladi.
Mineral o‘g‘itlardan ayniqsa fosfor va kaliylilar sho‘r tuproqda yaxshi samara beradi.
4. Sho‘rbardosh ekinlar ekish
Qayta tiklashning amaliy usullaridan biri — sho‘rbardosh o‘simliklar ekish. Masalan:
- Lyutserna
- Sorgum
- Beda
- Arpa
Bu o‘simliklar sho‘rlikni kamaytiradi va tuproq tarkibini yaxshilaydi.
5. Agroiqtisodiy choralar
- Tuproqni chuqur haydash
- Suvni me’yor bilan berish
Yerda ekinlarni navbat bilan ekish (sivooborot) ushbu choralar tuproqning sho‘rlanishini kamaytiradi.
